Trwająca od początku br. prezydencja Polski w Radzie Unii Europejskiej koncentruje się na bezpieczeństwie UE i na konkurencyjności europejskiej gospodarki. Rosnące zagrożenia zewnętrzne i determinacja polskich władz sprawiły, że w strategicznych kwestiach Europa mówi teraz polskim głosem. Do 30 czerwca 2025 r. Polska przewodniczy Radzie Unii Europejskiej, która jest jednym z głównych organów decyzyjnych UE. Po raz pierwszy Polska kierowała Radą Unii Europejskiej w drugiej połowie 2011 r.

Głównym tematem polskiej prezydencji jest szeroko pojmowane bezpieczeństwo w wymiarach zewnętrznym, gospodarczym, militarnym, energetycznym, żywnościowym, zdrowotnym i informacyjnym, obecnie szczególnie istotne dla 450 milionów obywatelek i obywateli UE. Program polskiej prezydencji jest kierowany do państw członkowskich UE, środowisk gospodarczych, przedsiębiorców, branż, społeczności lokalnych, samorządów terytorialnych, organizacji pozarządowych, instytucji kulturalnych, dzieci i młodzieży, seniorek i seniorów.

Prezydencja Polski uświadomiła, że dotychczasowe działania władz unijnych nie były wystarczającą odpowiedzią na geopolityczne, gospodarcze i militarne wyzwania, przed którymi stoi UE. Hasło „Bezpieczeństwo, Europo!” zostało przyjęte jako drogowskaz dla Unii Europejskiej, która zapowiedziała ogromne inwestycje w bezpieczeństwo. Priorytetem dla Europy stała się konkurencyjna gospodarka, która jest warunkiem bezpieczeństwa.

Rada Unii Europejskiej to forum współdziałania i wspólnota rządów UE, bowiem jej skład stanowią wszyscy ministrowie z 27 państw członkowskich Unii. Pod przewodnictwem ministra z kraju sprawującego prezydencję (obecnie z Polski) unijni ministrowie zajmują się wspólnymi zadaniami i przedsięwzięciami ze swojego obszaru, czyli np. finansów, transportu, kultury, obronności czy energetyki.

Rada Unii Europejskiej negocjuje i uchwala unijne przepisy, uzgadnia politykę w niektórych dziedzinach, a także – z Parlamentem Europejskim – uchwala budżet UE. Odgrywa ważną rolę w unijnej polityce zagranicznej i obronnej (wspólnie z Parlamentem Europejskim i na bazie propozycji Komisji Europejskiej) i zawiera umowy międzynarodowe w imieniu UE.

Polska – jako przewodnicząca Rady Unii Europejskiej – kieruje pracami Rady i jej organów (komitetów, grup roboczych) nad unijnym ustawodawstwem, reprezentuje Radę wobec Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i innych instytucji unijnych, dba o ciągłość działań Unii i współpracę państw członkowskich. Spełnia funkcje przedstawicielskie Unii Europejskiej w relacjach z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi (z Komisją Europejską i Europejską Służbą Działań Zewnętrznych, czyli unijną dyplomacją). 

Do obowiązków Polski jako państwa przewodniczącego Radzie Unii Europejskiej należy rzetelne, wyczerpujące i przejrzyste komunikowanie o posiedzeniach Rady i o osiągnięciach w poszczególnych obszarach. Wymaga to dużej sprawności organizacyjnej, zaufania partnerów, uczciwego i bezstronnego mediowania między krajami.

W trakcie polskiej prezydencji udało się przekonać wszystkie państwa członkowskie UE do poparcia planu ReArm Europe, który zaproponowała Komisja Europejska. Przewiduje on nawet 800 mld euro na zbrojenia, modernizację armii i rozwój zdolności obronnych w UE. Zgodnie z polskimi postulatami, Komisja Europejska dopuszcza elastyczność reguł fiskalnych, dzięki czemu wydatki na obronność nie będą uwzględniane w procedurze nadmiernego deficytu.

Wielkim sukcesem polskiej prezydencji jest uzgodnienie zwiększonych inwestycji w europejskie zdolności obronne. Efektem jest rozporządzenie SAFE (Security Action for Europe), które przewiduje 150 mld euro na zamówienia w przemyśle obronnym. Trwają starania o większe zaangażowanie Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w finansowanie przemysłu obronnego, rozszerzenie polityki kredytowej i wsparcie badań nad nowymi technologiami wojskowymi. Komisja Europejska już uruchamia środki na obronność, bez czekania na nowe Wieloletnie Ramy Finansowe.

Polska prezydencja skutecznie mobilizuje państwa członkowskie, instytucje Unii Europejskiej i partnerów międzynarodowych do wsparcia wojskowego, gospodarczego i energetycznego dla Ukrainy. Misja szkoleniowa europejskich armii pomaga siłom zbrojnym Ukrainy w lepszym przygotowaniu do odparcia rosyjskiej agresji.

Dzięki zdecydowanemu stanowisku Polski, doszło do przedłużenia dotychczasowych sankcji unijnych sankcji gospodarczych wobec Rosji i Białorusi o kolejne 6 miesięcy, czyli do 31 lipca 2025 r. Z inicjatywy Polski Unia Europejska podnosi cła na nawozy z Rosji i Białorusi, do wysokości wystarczającej, by powstrzymać ich przywóz.

Aktywna walka z dezinformacją pochodzącą z Rosji i Białorusi, działania edukacyjne i budowanie odporności na zagrożenia informacyjne za pomocą publikacji, audycji, konferencji i materiałów szkoleniowych dla różnych grup wiekowych to kolejny mocny punkt polskiej prezydencji w Radzie UE.

Czas prezydencji jest intensywnie wykorzystywany do promocji Polski w Europie i na świecie jako kraju kreatywnego, innowacyjnego i dynamicznego, partnera z ogromnym potencjałem dla inwestorów, partnerów handlowych, biznesowych, kulturalnych, naukowych i turystów.

Przez pierwsze trzy miesiące prezydencji (do końca marca 2025 r.) odbyło się ponad 150 różnych wydarzeń, z tego znaczna część w mniejszych ośrodkach (poza metropoliami). Poza tym należy uwzględnić dziesiątki imprez kulturalnych, organizowanych także poza granicami Polski. Wzięło w nich udział ponad 20 tysięcy gości z różnych krajów UE i ze świata.

W trakcie polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej trwa promocja polskich talentów ze świata projektowania artystycznego, sztuki, kultury, nauki, wynalazków, biznesu i przedsiębiorczości. Składa się to na pozytywny obraz aktywnej i zaangażowanej polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.